Nguyên nhân khiến bụng khó tiêu và các cách chữa tại nhà

Bài viết này sẽ khám phá nguyên nhân khiến bụng khó tiêu và cung cấp những giải pháp đơn giản, hiệu quả để giảm cảm giác đầy bụng không dễ chịu. Đồng hành cùng chúng tôi để tìm hiểu về những cách chữa tại nhà dựa trên khoa học và kinh nghiệm thực tế.

Nguyên nhân gây bụng khó tiêu

Cảm giác bụng căng tức và phình sau khi ăn là một trạng thái phổ biến khi hệ tiêu hóa gặp vấn đề trong việc xử lý thức ăn. Khi cơ thể tiếp nhận quá nhiều thức ăn, đặc biệt là những loại khó tiêu và có nhiều dầu mỡ, nó có thể làm trở ngại cho quá trình chuyển hóa thức ăn, dẫn đến việc tích tụ khí trong bụng và gây cảm giác đầy bụng khó chịu cùng đôi khi là những cơn đau âm ỉ.

Sinh lý

Nguyên nhân phổ biến và thường gặp gây ra cảm giác đầy bụng khó tiêu có thể bao gồm:

Thói quen ăn uống, chất lượng thực phẩm: Tiêu thụ quá nhiều các loại thực phẩm gây đầy hơi như ngũ cốc nguyên hạt, đồ ăn giàu dầu mỡ, rau củ có hàm lượng đường cao, và trái cây có nhiều fructose.
Các loại đồ uống: Sử dụng nước có gas, cồn như rượu bia, cà phê cũng có thể góp phần vào tình trạng đầy bụng khó tiêu.
Tốc độ ăn uống và tâm trạng khi ăn: Ăn nhanh hoặc nói chuyện khi đang ăn có thể khiến cơ thể hấp thụ nhiều không khí hơn thông thường, dần dần gây ra cảm giác đầy bụng và khó tiêu.
Tình trạng căng thẳng và sức khỏe tinh thần: Stress và sức khỏe tinh thần kém có thể ảnh hưởng đến khả năng tiêu hóa thức ăn của hệ tiêu hóa, gây ra cảm giác đầy hơi khó tiêu.
Tác dụng phụ của một số loại thuốc: Sử dụng kháng sinh, kháng viêm có thể gây ảnh hưởng đến quá trình tiêu hóa.
Hút thuốc lá cũng có thể làm tăng nguy cơ cảm giác đầy bụng khó tiêu.

Bệnh lý

Trạng thái đầy bụng khó tiêu có thể là dấu hiệu của sự rối loạn trong hệ tiêu hóa và có thể cảnh báo về các vấn đề sức khỏe.

Khi trạng thái đầy bụng khó tiêu kéo dài do các vấn đề bệnh lý, có thể gây ảnh hưởng không tốt đến sức khỏe tổng thể. Một số bệnh có thể gây ra trạng thái này bao gồm:

Viêm loét dạ dày tá tràng: Đây là tình trạng viêm của niêm mạc ở thành dạ dày hoặc có thể là tổn thương đến lớp cơ, gây đau ở vùng thượng vị. Ăn những thức ăn khó tiêu hóa có thể kích thích dạ dày, làm suy giảm chức năng của dạ dày và gây ra đầy hơi khó tiêu.
Trào ngược dạ dày thực quản: Khi dịch dạ dày trào ngược lên thực quản, có thể gây đau ngực, cảm giác ợ chua và ợ nóng. Triệu chứng này thường đi kèm với đầy bụng khó tiêu và táo bón.
Hẹp môn vị dạ dày: Đây là biến chứng thường xảy ra ở bệnh nhân viêm loét dạ dày tá tràng, gây cản trở cho thức ăn và dịch vị di chuyển xuống tá tràng, ảnh hưởng đến quá trình tiêu hóa và hấp thu.
Hội chứng ruột kích thích: Đây là một rối loạn tiêu hóa phổ biến, thường đi kèm với đầy bụng khó tiêu. Nguyên nhân chính của bệnh vẫn chưa được xác định chính xác.
Bệnh Celiac: Là loại bệnh không dung nạp gluten, khi ăn các thực phẩm chứa gluten có thể gây viêm và tổn thương niêm mạc ruột non, dẫn đến triệu chứng như đau bụng, đầy hơi khó tiêu, nôn mửa, suy giảm sức đề kháng và đau nhức xương khớp. Triệu chứng này thường rõ ràng hơn ở trẻ em so với người lớn.

Khó tiêu nên làm gì?

Khi có vấn đề về tiêu hóa, việc ăn các thực phẩm dễ tiêu hóa và bổ sung chất xơ có thể giúp. Một tùy chọn là tham khảo thực đơn BRAT (Banana: chuối; Rice: cơm; Apple: táo; Toast: bánh mì) để giảm triệu chứng bất tiện của vấn đề dạ dày và hỗ trợ quá trình phục hồi.

BRAT chứa các loại thực phẩm giàu tinh bột, như chuối có chứa pectin, tinh bột có lợi cho hệ tiêu hóa. Tuy nhiên, thực đơn này thiếu chất xơ, nên nên sử dụng trong thời gian ngắn để giảm triệu chứng và sau đó quay trở lại chế độ ăn cân đối, bao gồm đầy đủ các nhóm chất như tinh bột, đạm, chất xơ và chất béo để duy trì sức khỏe và hệ tiêu hóa ổn định.

Dùng thuốc điều trị

Thuốc nhuận tràng thường được sử dụng để giảm triệu chứng đầy bụng khó tiêu bằng cách hỗ trợ quá trình tiêu hóa. Đây không phải là loại thuốc cần có toa, nhưng việc tham khảo ý kiến của chuyên gia y tế như bác sĩ hoặc dược sĩ về liều lượng và nguy cơ tác dụng phụ là cần thiết để đảm bảo an toàn.

Người có thể sử dụng thuốc này nếu:

Bị triệu chứng đầy bụng khó tiêu kéo dài trên 3 tuần.
Gặp phải những tình trạng ảnh hưởng đến sức khỏe như sốt, tiêu chảy, táo bón, chán ăn, phân lẫn máu, hoặc suy nhược cơ thể.
Không có sự cải thiện từ các biện pháp tự nhiên như thay đổi chế độ ăn uống hay lối sống.

Nếu bạn thường xuyên gặp phải tình trạng đầy bụng khó tiêu, việc sử dụng thuốc nhuận tràng cũng có thể được xem xét.

Thực hiện các hoạt động hỗ trợ hệ tiêu hóa

Để hỗ trợ quá trình tiêu hóa, người bệnh có thể áp dụng các biện pháp như chườm ấm vùng bụng căng, nằm nghiêng với gối cao, thực hiện việc massage nhẹ nhàng cho vùng bụng hoặc thực hiện các bài tập nhẹ nhàng như đi dạo, hoặc tập yoga. Những phương pháp này có thể kích thích sự lưu thông trong hệ tiêu hóa, giúp giảm cảm giác đầy bụng khó tiêu. Đây là các biện pháp mà các chuyên gia thường khuyến khích người bị đầy bụng khó tiêu thực hiện ngay để giảm thiểu sự không thoải mái.

Bổ sung thực phẩm trị đầy bụng khó tiêu

Để giúp giảm triệu chứng đầy bụng khó tiêu, bạn có thể bổ sung vào chế độ ăn uống những thực phẩm giàu chất xơ như đậu nành, đậu hà lan, bí đỏ, ổi, dâu, lựu, cà rốt, cải xanh, bột yến mạch, bắp, củ dền, chuối, hạt hướng dương, hạt chia, khoai lang, và táo. Chất xơ có vai trò hỗ trợ quan trọng trong việc cải thiện hệ tiêu hóa, ổn định vi khuẩn đường ruột, từ đó giúp giảm các triệu chứng đau đớn và khó chịu khi gặp vấn đề tiêu hóa.

Uống thức uống trị đầy bụng khó tiêu

Có một loạt các loại đồ uống có thể giúp giảm cảm giác đầy bụng khó tiêu, như nước lọc, trà gừng, các loại trà thảo mộc, nước atiso, nước ép thơm dứa, giấm táo, trà chanh mật ong và nước gừng. Ví dụ, nước lọc giúp cung cấp độ ẩm và hỗ trợ quá trình tiêu hóa thức ăn.

Chanh và gừng có tác dụng làm sạch ruột, giúp khử độc tố và giảm viêm, có thể uống khi cảm thấy đầy bụng khó tiêu. Các loại trà thảo mộc như atiso cũng có thể hỗ trợ giảm khí trong bụng. Tuy nhiên, quan trọng là uống nhỏ từng ngụm và phân chia đều trong ngày, tránh uống quá nhiều trong một lần để không làm tăng cảm giác đầy bụng và căng tức bụng.

Thăm khám bác sĩ

Số liệu thống kê cho thấy khoảng từ 20 đến 25% trường hợp đầy bụng khó tiêu có nguyên nhân từ cơ thể, trong đó 80% người mắc bệnh này là do chức năng tiêu hóa không hoạt động đúng cách. Việc tìm kiếm sự khám phá từ bác sĩ được khuyến nghị đối với những trường hợp mắc phải tình trạng đầy bụng khó tiêu kéo dài hoặc có các triệu chứng kèm theo, hoặc nghi ngờ về các vấn đề tiêu hóa khác.

Cách phòng ngừa chứng đầy bụng khó tiêu

Để giảm nguy cơ đầy bụng khó tiêu và các vấn đề tiêu hóa khác, có một số thói quen có thể áp dụng:

Đảm bảo chế độ ăn uống cân đối, giàu chất dinh dưỡng và hạn chế thực phẩm chế biến sẵn, gia vị quá mức và đồ ăn kích thích dạ dày.
Ăn chậm và nhai thức ăn kỹ hơn, tránh nuốt vội.
Tăng cường chất xơ trong bữa ăn hàng ngày.
Uống đủ nước theo lượng cần thiết cho cơ thể, bạn có thể tính bằng cách nhân cân nặng của mình với 0.04.
Hạn chế hoặc tránh sử dụng thuốc lá và rượu bia.
Kiểm soát việc ăn các loại thực phẩm gây dị ứng với cơ thể.

Tổng kết

Tìm hiểu và áp dụng những biện pháp đơn giản trong bài viết để giảm cảm giác đầy bụng khó tiêu. Nhớ rằng, chế độ ăn uống cân đối và lối sống lành mạnh là chìa khóa để duy trì sức khỏe tiêu hóa tốt. Hãy chăm sóc cơ thể bạn ngay từ bây giờ!